13.06.2025

Badanie wariografem w postępowaniu karnym – rozpaczliwa próba udowodnienia swojej niewinności.

Po trzykrotnym uniewinnieniu, i trzykrotnym uchyleniu przez Sąd Okręgowy wyroków uniewinniających, po ponad 8 latach od zdarzeń objętych aktem oskarżenia (Sądom karnym w Polsce ciężko, oj bardzo ciężko się uniewinnia – statystyka jest miażdżąca, ponad 98 % wyroków skazujących), Sąd dopuszcza dowód z popularnie nazywanego badaniem na wykrywaczu kłamstw.

Wariograf (poligraf) to urządzenie służące do rejestrowania fizjologicznych reakcji organizmu, takich jak: rytm oddechu, ciśnienia krwi, przewodnictwa skóry. Te reakcje mają, zgodnie z założeniem korelować z emocjami, a więc także z prawdomównością lub jej brakiem.

Sądy, czy Prokuratury w Polsce nie lubią badania wariografem. To najczęściej betonowe koło ratunkowe, w sytuacjach gdy naprawdę nie ma żadnych dowodów na winę, a mimo to poszukuje się czegoś co może zadziałać na niekorzyść oskarżonego. To dowody pomocnicze, jednak z ograniczoną mocą dowodową. Wariograf nie może zastąpić tradycyjnych metod dowodzenia, takich jak przesłuchanie, analiza dokumentów, ekspertyzy.

Zgoda badanego

Badanie może być przeprowadzone wyłącznie za dobrowolną i świadomą zgodą osoby badanej. Osoba nie może być do tego zmuszona ani przymuszana pod groźbą konsekwencji procesowych.

Zgoda powinna być wyrażona na piśmie i poprzedzona wyjaśnieniem, że wynik nie jest wiążący prawnie.

Warto wnioskować o przeprowadzenie takiego dowodu w sprawach o przestępstwa seksualne, zabójstwa, oszustwa – tam, gdzie analiza reakcji emocjonalnych może mieć znaczenie.

Ocena wiarygodności wyniku. Wariograf nie rozpoznaje „kłamstwa”, tylko reakcje fizjologiczne. Czynniki takie jak stres, zmęczenie, zaburzenia psychiczne mogą zaburzyć wynik. W praktyce naszej Kancelarii dowody takie były wykorzystywane i dotychczas przyczyniały się do uniewinnień – przykładem takiej głośnej sprawy, gdzie doszło do uniewinnienia policjantów, a był przeprowadzony dowód z badania poligraficznego to między innymi głośna sprawa - https://tvn24.pl/plus/programy/superwizjer/etatowy-swiadek-vc8354803

Reasumując, wynik badania wariograficznego może być brany pod uwagę, lecz nie ma mocy przesądzającej. Dopuszczalność badań wariograficznych zależy od ich celu i sposobu wykorzystania. Nie można ich utożsamiać z klasycznym środkiem dowodowym. Badanie wariografem jest jednym z dopuszczalnych, choć bardzo rzadko stosowanych źródeł dowodowych. Nie stanowi jednak pełnoprawnego dowodu w sensie procesowym. Może pełnić rolę pomocniczą, psycho-diagnostyczną lub strategiczną z punktu widzenia pracy obrony. Pamiętajmy – w praktyce – w Polsce dominuje zasada domniemania winy, a wątpliwości są rozstrzygane na niekorzyść. Sądy Polskie są zaprogramowane na uznawania za winnych oskarżonych. Jeśli chcemy naprawdę powalczyć o uniewinnienie tam gdzie jest na to szansa, rekomendowane jest po prostu udowodnienie swojej niewinności. By nie zostać „zaskoczonym”. Wiemy, że trudno się udawadnia coś czego nie było, niemniej warto spróbować.

Adwokat Krzysztof Tumielewicz – www.tumielewicz.pl